Veille 2.1

In Brazilië komen openbare en gemeenschappelijke gronden steeds meer in handen van grote internationale bedrijven. Dat gebeurt via grootschalige privatisering van grond voor hernieuwbare energieprojecten, maar dan met slecht toezicht en een gebrek aan transparantie, stelt onderzoek in Nature.

Groene elektriciteit heeft de wereldeconomie in 2023 een boost van 10 procent gegeven. Dit komt door de investeringen in de productie van schone energie en de verkoop van elektrische auto’s zeggen analisten van het Internationaal Energieagentschap (IEA).

De energietransitie jaagt de vraag naar grondstoffen de hoogte in. Dat schept heel wat kansen en uitdagingen. Maar grijpen we die ook? En zo ja, wie dan?

In hun zoektocht naar groene energie dreigen de Balkanlanden hun grootste natuurlijke en toeristische rijkdom op te offeren: unieke bergrivieren en ravijnen, vissoorten die je alleen hier nog vindt. MO* ging in Bosnië en Herzegovina kijken wat de gevolgen van deze blauwe goudkoorts zijn.

Het Europese gas- en steenkoolverbruik kende vorig jaar een nooit eerder geziene daling. Dat heeft ook de uitstoot van de energiesector doen dalen, met bijna een vijfde. Energie uit wind en zon tekenen recordcijfers op.

Een nieuwe golf van klimaatontkenning komt op, zo waarschuwt een onderzoek van het Center for Countering Digital Hate (CCDH). Ondanks de bredere erkenning dat de mens bijdraagt aan de wereldwijde opwarming, probeert deze 'nieuwe ontkenning' het vertrouwen in groene energieoplossingen te ondermijnen.

Hét groene gidsland? Kenia, jawel. Want dat land is, met de hulp van stoom en warm water goed op weg om tegen 2030 alle energie uit hernieuwbare bronnen op te wekken.

Om de meest vervuilende industriële sectoren te vergroenen is zo’n 12.300 miljard euro aan investeringen nodig, blijkt uit nieuwe cijfers van het Wereld Economisch Forum. Vooral in de productie van cement en staal, en de energie- en transportsectoren zijn nog enorme veranderingen nodig.

De leiders van de G20 komen op 9 en 10 september bijeen in New Delhi. Daar zullen ze onder meer maatregelen bespreken om de klimaatverandering aan te pakken en schone energie te stimuleren. Verschillende experts vinden dat de G20-landen een deadline moeten vastleggen voor het afschaffen van subsidies. Enkel zo kunnen fossiele brandstoffen uitgefaseerd worden.

De wereldwijde overschakeling op groene energie doet de vraag naar een aantal cruciale grondstoffen enorm stijgen. Europa is voor deze grondstoffen grotendeels afhankelijk van import uit andere landen. Met de Critical Raw Materials Act wil de EU die afhankelijkheid bijsturen.

De energietransitie zit allesbehalve op schema. Volgens deskundigen moet er jaarlijks zo’n 1000 miljard euro aan fossiele investeringen herleid worden naar hernieuwbare projecten om bij te benen. Dat is jaarlijks drie keer meer dan nu.

Omdat de zon niet altijd schijnt en er niet steeds wind is, is een van de belangrijkste vraagstukken voor de komende energietransitie het kunnen bufferen van opgewekte groene energie. Zopas is op dat vlak een doorbraak gerealiseerd in China door de productie van waterstof uit zeewater.

In de volgende vijf jaren wordt evenveel geïnvesteerd in hernieuwbare energie als in de voorbije twintig jaar. Het Internationaal Energieagentschap noemt de wereldwijde energiecrisis hét kantelpunt in de transitie.

Tien grote financiële spelers hebben samen energiebedrijven in handen die goed zijn voor de helft van alle uitstoot uit steenkool, olie en gas, blijkt uit nieuw onderzoek. Ze kunnen zo een cruciale rol spelen in de transitie naar een groene economie.

Overheden wereldwijd hebben “historische kans voor een herstel op basis van groene energie” gemist. De groei van hernieuwbare energie stagneerde door een stijging van subsidies voor fossiele brandstoffen, blijkt uit een rapport van de invloedrijke denktank REN 21.

China heeft een nieuw vijfjarenplan bekendgemaakt voor de hernieuwbare energiesector. Tegen 2025 moet 33 procent van de elektriciteit van het land opgewekt worden uit hernieuwbare bron.

Van gewichten laten vallen in oude mijnschachten tot perslucht pompen in grotten … Nu Europa probeert af te raken van Russische olie en gas, ontwikkelen bedrijven in sneltempo innovatieve oplossingen om hernieuwbare energie op te slaan.

Zweden wil tegen 2045 volledig overstappen naar hernieuwbare energie. Net als buurland Noorwegen investeert het fors in groene energie. Maar milieuactivisten en de lokale inheemse bevolking, de Sami, vrezen voor de nefaste impact van die energieprojecten op het milieu.

De Indiase regering heeft grote haast om hernieuwbare energieprojecten uit te rollen, maar stuit op confrontaties met milieuactivisten en lokale bevolking. Zij vinden dat de energietransitie niet ten koste mag gaan van de biodiversiteit, bossen en lokale gemeenschappen.

Het interview in De Standaard met federaal minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) viel bij Aviel Verbruggen niet in goede aarde. Hij schreef er een Vervelend Inzicht over op zijn website. Verbruggen was hoogleraar toegepaste economie aan de Universiteit Antwerpen en kabinetschef van Vlaams minister van Leefmilieu Vera Dua (Groen).

Europa verkeert in crisis. Net nu de regio een koude periode doormaakt, rijzen de gasprijzen de pan uit. Dit euvel maakt duidelijk dat de transitie naar groene energie in geen enkel deel van de wereld een makkelijke klus belooft te worden. Indisch wetenschapper Prabir Purkavastha trekt er enkele lessen uit over hoe India de energietransitie niet mag aanpakken.

De geliberaliseerde energiemarkt bracht de consument enkel torenhoge energieprijzen en remde de transitie naar 100% hernieuwbare energie. Volgens klimaatactivist Wim Debucquoy moet 'een cruciale sector zoals onze energievoorziening opnieuw in publieke handen' komen, 'in plaats van de gezinnen over te laten aan de jungle van de vrije energiemarkt'.

Als de groene partijen in de federale regering De Croo nu nog niet door hebben dat ze gaan verraden worden op het einde van deze legislatuur, zijn ze koppig, naïef of machtswellustig. Een andere mogelijke verklaring is er niet. De lobbying om kernenergie tot 'groene energie van de toekomst' te verklaren, is volop bezig, getuige het artikel 'Kan kernenergie de wereld redden?' in De Standaard. Dit is een voorbeeld bij uitstek van indirecte lobbying via schijnbaar neutrale berichtgeving.

Investeringen in duurzame energie leveren meer banen op dan geld pompen in fossiele brandstoffen. Ze zijn daarom beter geschikt om economieën uit het slop te trekken na de coronacrisis. Dat blijkt uit een rapport van het World Resources Institute, dat deze week verscheen.